Voorkomen van arbeidsverlies
‘Als je jonger bent dan 35 jaar en kanker krijgt, heb je in je verdere leven meer kans op arbeidsuitval. Een slechte start aan het begin van je loopbaan heeft een enorm impact. Internationale cijfers laten zien dat een derde van de werknemers met kanker na anderhalf jaar nog niet werkt.’
Prof. dr. Angelique de Rijk, is een bevlogen hoogleraar 'Arbeid en Gezondheid, in het bijzonder arbeidsre-integratie' aan de Universiteit Maastricht (Vakgroep Sociale Geneeskunde, FHML, onderzoeksinstituut CAPHRI). Daarnaast is ze voorzitter van richtlijn Kanker en Werk. Zij richt zich al jaren op arbeidsre-integratie van mensen met chronische aandoeningen en daarnaast op de groep jonge mensen met kanker die nog niet hebben gewerkt, zoals studenten of werknemers die aan het begin van hun loopbaan staan.
Kanker en werk
Van de groep mensen met kanker tussen de 18 en 39 jaar (AYA’s) is 55% in loondienst. De andere 45 procent heeft een tijdelijk contract, zijn ZZP-er of heeft een bijbaantje bijvoorbeeld als student. ‘Als je onderdeel bent van deze doelgroep ben je kwetsbaar en loop je een risico: een werkgever investeert minder in een werknemer met een tijdelijk contract. Daarnaast kost re-integratie tijd en dus geld. Ontslag is vaak goedkoper voor de werkgever.’
Van de groep ZZP-ers is maar 20% verzekerd tegen langdurige ziekte. Kanker en daardoor niet meer zo kunnen werken als voorheen, levert problemen op. De huur of hypotheek kan niet meer betaald worden en van het ene probleem rolt de zieke ZZP-er in het andere probleem.
‘Dit moeten we proberen te voorkomen. Ook moeten we zorgen dat jonge studenten een diploma halen. Soms is een toekomstig beroep niet meer haalbaar en is het niet verstandig om de huidige studie af te maken. Er moet dan op tijd nagedacht worden over een alternatief.’
De AYA consulent
Angelique heeft het oncologisch team van het Zuyderland Medisch Centrum waar ook de AYA consulent deel vanuit maakt, getraind en er is materiaal ontwikkeld zoals gesprekskaarten. Deze kaarten helpen om problemen die de patiënt ervaart goed in beeld te krijgen, zoals bijvoorbeeld de balans tussen werk en privé. Persoonlijke kenmerken van de patiënt zijn daarbij belangrijk. Ook is er aandacht geschonken aan de wet- en regelgeving en zo wordt er vanuit de zorg meegekeken naar de factor werk.
‘Een AYA consulent kan ondersteuning geven bij gesprekken met werkgevers of een decaan. Een decaan kent de regels en denkt actief mee aan oplossingen. Als je in loondienst bent, is het verstandig om in gesprek te gaan met de bedrijfsarts. Het beste is om dit al te doen voordat het behandeltraject begint.
Sinds 2017 is er een wet in Nederland waardoor je het recht hebt om een adviesgesprek aan te vragen bij een bedrijfsarts nog voordat je ziek bent gemeld. Bedrijfsartsen hebben geheimhoudingsplicht dus je hoeft niet bang te zijn dat er informatie terecht komt bij je werkgever als je dat niet wilt.’
Arbeidsgerichte zorg
De Wet Verbetering Poortwachter is ingevoerd met als doel zieke werknemers zo spoedig mogelijk te laten terugkeren naar het werk. Deze wet verlangt dat werkgever en werknemer zich samen met de arbodienst of bedrijfsarts inspannen voor de re-integratie van de betreffende werknemer. Bij de meeste werkgevers is er goodwill als ze horen dat het om kanker gaat, maar dit hoef je niet te vertellen.
Arbeidsgerichte zorg moet verder ontwikkeld worden en in Nederland gebeurt dat in het AYA ‘Jong & Kanker’ zorgnetwerk. Uitwisselen van kennis en het blijven doen van onderzoek is daarbij van groot belang. Zuyderland Medisch Centrum behoort tot het netwerk van Zuidoost Nederland.