BETER LATEN lijst
Verpleegkundigen en verzorgenden voeren dagelijks best veel handelingen uit waarvan het nut niet is aangetoond (soms wel 65% van de dagelijkse handelingen). Deze handelingen niet meer doen scheelt tijd voor de verpleegkundigen, leed voor de patiënt en zelfs geld!
In 2017 ontdekten onderzoekers van het Radboud UMC in 125 richtlijnen 66 handelingen die je beter kunt laten. Hier zal naar gerefereerd worden als ‘de beter laten lijst’. Voorbeelden van dit soort handelingen zijn het onnodig plaatsen van katheters of het bedekken van een al gesloten wond. Het blijkt lastig te zijn om onnodige handelingen niet meer uit te voeren.
Dagelijkse routine of de vraag van iemand om het toch te doen, kunnen ervoor zorgen dat het nog steeds gebeurt. Veel verpleegkundigen zijn zich hier bewust van, maar weten niet altijd hoe ze de verandering in de praktijk kunnen doorzetten.
Binnen Zuyderland zijn we sinds 2022 gestart met het deïmplementeren van onnodige (verpleegkundige) handelingen. Gynaecoloog en voorzitter van de commissie ZE&GG Zuyderland Josje Langeveld zegt hier het volgende over:
‘Soms doen we dingen, omdat we dat zo gewend zijn, omdat het logisch lijkt. Wat de doen-of laten lijst mij liet zien, is dat het helemaal niet zo logisch is. Sterker nog: de onderliggende evidence maakt maar weer eens helder dat we heel veel handelingen juist niet meer moeten doen (ondanks dat het logisch lijkt). Het is erg leuk om met deze relatief eenvoudige aanpassingen de kwaliteit van zorg te verbeteren/ comfort voor de patiënt te verhogen en onze 'footprint' te verminderen.’
Een voorbeeld van een dergelijke handeling is het plaatsen van een pleister op een primair gesloten wond. Het plaatsen van een pleister voegt geen waarde toe aan het herstel van de wond. Echter blijft klinisch redeneren daarbij wel belangrijk, lekt een wond veel na of schuurt deze met de kleding dan kan dat wel een goede reden zijn om de pleister wel te plakken.
Verpleegkundige Rian de Vries-De Pollaert (west 42) merkte op dat venflons lang bleven zitten.
‘Het viel me op dat de infuusnaald (Venflon) vaak pas bij het ontslaggesprek van de patiënt werd verwijderd. Gedurende een week werd dit bijgehouden. In bijna 20% van de gevallen zat de Venflon nog in situ zonder noodzaak. In de literatuur las ik dat de kans op flebitis op dag 2 het hoogste is. Mijn collega’s en ik zijn aan de slag gegaan om de Venflon te verwijderen op het moment dat deze niet meer nodig is.’
Eerder verscheen in het V&VN-magazine een artikel over het project ‘Beter zonder katheter’ dat op de afdeling MDTU in Heerlen uitgevoerd is. Door collega's bewust te maken van de risico's voor een patiënt als de katheter langer dan drie dagen blijft zitten, heeft ervoor gezorgd dat, mits andere controles goed zijn, de katheter er op tijd uit gaat!
Elissa Ritterbeks is kartrekker van het project beter zonder katheter. Zij vertelt dat tijd nodig is om handelingen te deïmplementeren.
‘Je hebt tijd nodig om mensen te overtuigen van de toegevoegde waarde van het project. Tijd om iedereen - ook een arts, de infectiepreventiemedewerker, de geriater enzovoorts - mee te krijgen. En dan mis je weer uren op de werkvloer. Ook moet je leiderschap tonen. Ik ben nog maar 24 en moest wel de ervaren verpleegkundigen meekrijgen en ze aan het denken zetten. Het was geen drempel voor mij, want ik heb fijne collega’s. Maar je hebt wel wat lef nodig.’
Campagne
De Beter laten lijst is een onderdeel van het landelijke programma ZE&GG (Zorgevaluatie en gepast gebruik). Om ZE&GG en de lijst een breder podium lanceert Zuyderland vanaf half september een 4 weken durende campagne.
Online cursus
Binnenkort wordt er vanuit het programma ‘doen of laten’ een online-cursus beschikbaar gesteld om verpleegkundigen bewust te maken van het belang van terughoudendheid bij sommige verpleegkundige handelingen. Deze cursus stimuleert jou om kritisch te kijken naar je eigen handelen en het voortouw te nemen om niet-gepaste zorg te verminderen!
Informatie Voor meer informatie kun je contact opnemen met Linda Geurten-Reinders: li.reinders@zuyderland.nl Rowan Nuij: r.nuij@zuyderland.nl