Alle zorg rondom melanoom gecentraliseerd
James van Bastelaar maakt deel uit van een zeer gemotiveerd team dat werkt in het melanoomcentrum Zuyderland. Een melanoom is een vorm van huidkanker die goed moet worden behandeld vanwege de kans op uitzaaiingen. In de totaal 14 centra in Nederland is alle zorg rondom een melanoom gecentraliseerd.
‘Op het moment dat je een moedervlek ziet die aan het veranderen is - kleur, vorm of grootte - of gaat bloeden, is er maar één ding dat je moet doen; laat het nakijken.‘
De locatie en omvang van de moedervlek bepaalt wie het verdachte plekje weghaalt; de huisarts, de huidarts (dermatoloog), algemeen chirurg of een plastisch chirurg. Zodra na onderzoek duidelijk is dat de cellen niet gezond zijn (melanoom), begint het zorgpad (welke stappen er nodig zijn) van het melanoomcentrum met een onderzoek en volledige huidinspectie bij de huidarts. Met een speciaal vergrootglas wordt er gekeken of er nog meer verdachte plekjes zijn.
‘Ongeveer veertig procent van je eigen lichaam zie je niet terwijl daar natuurlijk ook afwijkingen kunnen zitten. Vraag daarom iemand om je huid af en toe te checken en blijf zelf kritisch kijken of je een verandering ziet.’
De volgende stap is dat het gespecialiseerde team alle gegevens bekijkt tijdens een gezamenlijk overleg. Belangrijk hierbij is het risicoprofiel van de moedervlek: is er zweervorming en hoe diep in de huid zijn de verkeerde cellen gegroeid? Dit wordt met een microscoop in kaart gebracht en de uitkomst bepaalt de verdere behandeling namelijk het wegsnijden van het litteken (ontstaan is bij de verwijdering van het verdachte plekje). De marge waarmee de omringende huid wordt weggesneden verschilt per optie. Vaak wordt er tijdens dezelfde operatie een schildwachtklieroperatie gedaan om te kijken of er uitzaaiingen zijn in de lymfeklieren. Bekijk de video over deze operatie.
De goede samenwerking met onder andere plastische chirurgie is ook merkbaar op de operatiekamers. ‘Wij hebben iedere week drie dagen waarbij wij gecombineerd werken; de chirurg verwijdert het melanoom en de plastisch chirurg zorgt voor een mooie wondsluiting (reconstructie).
Onderzoek & behandeling
Als er uitzaaiingen zijn, wordt er een PET-scan gemaakt. Met deze scan kun je zien of en waar eventuele uitzaaiingen zitten. Door het wekelijkse overleg met de radioloog, radiotherapeut, plastisch chirurg, dermatoloog, internist, patholoog, chirurg en de verpleegkundig specialist kunnen alle onderzoeken die nodig zijn op korte termijn ingepland worden. De periode van onzekerheid voor de patiënt wordt daardoor korter.
Overige behandelingen zijn immunotherapie, bestraling en doelgerichte therapie. Sinds 2018 kan er ook immunotherapie als aanvullende behandeling worden gegeven. Immunotherapie is een behandeling waarbij het afweersysteem van het lichaam geactiveerd wordt om de kankercellen aan te vallen.
Bewustwording
James geeft aan dat er veel ontwikkelingen zijn geweest in de afgelopen 20 jaar en dat er nog steeds progressie wordt gemaakt op het gebied van preventie, diagnose en behandeling. ‘Ik heb altijd een speciale interesse gehad in melanomen en omdat er nog winst te behalen is, gaan we actief door met wetenschappelijk onderzoek. Wel moet er nog iets gebeuren aan onze bewustwording. Tijdens mijn verblijf in Australië is mij opgevallen hoe goed de inwoners op de hoogte zijn van de schadelijke effecten van zon blootstelling. De kans om in Australië huidkanker te krijgen is groter dan in Nederland en er wordt veel gedaan aan preventie. De overheid geeft in een speciale app bijvoorbeeld de kracht van de zon door en welke factor zonnebrand minimaal nodig is om je goed te kunnen beschermen tegen de zon.
Dus zorg ervoor dat je niet verbrandt, zorg voor bescherming met kleding en zonnebrandcrème en controleer regelmatig je moedervlekken!’
James van Bastelaar
James van Bastelaar, in 2012 afgestudeerd als algemeen chirurg in Groningen en naar Limburg verhuisd voor zijn fellowship chirurgische-oncologie. Deze tak van chirurgie houdt zich bezig met de chirurgische behandeling van kankerpatiënten. Het was in eerste instantie tijdelijk maar het werk beviel zo goed en met voldoende mogelijkheden tot ontwikkeling dat hij nog steeds met hart en ziel werkt in Zuyderland.