Samen Beslissen
Op welke manier kunnen persoonsgerichte zorg en 'Samen Beslissen' elkaar versterken?
- Albine Moser - Graag neem ik je mee door de geschiedenis van persoonsgerichte zorg en 'Samen Beslissen', aan de hand van baanbrekende boeken en artikelen.
Florence Nightingale
Naar mijn mening heeft Florence Nightingale, de Engelse verpleegkundige die bekend staat als "The Lady with the Lamp", een belangrijke rol gespeeld in de ontwikkeling van persoonsgerichte zorg. Tijdens haar tijd als militaire verpleegkundige gedurende de Krimoorlog rond 1850, maakte zij het tot een gewoonte om 's avonds laat nog een ronde te maken om het welzijn van haar patiënten, die jonge soldaten waren, te controleren.
Hoewel het niet zeker is of zij als eerste in het leger brieven naar families van overleden soldaten stuurde, staat vast dat zij haar verpleegsters aanmoedigde om jonge soldaten die het moeilijk hadden te ondersteunen. Daarnaast wist ze door het ter plaatse verbeteren van de hygiëne veel levens te redden. Voor Florence Nightingale waren jonge soldaten mensen, geen kanonnenvoer.
Hildegard Peplau
Na Florence Nightingale was Hildegard Peplau de eerste verpleegkundige, die systematisch heeft nagedacht over de verpleegkunde. Haar interpersoonlijke theorie benadrukt de relatie tussen de patiënt en de verpleegkundige als essentieel voor het herstel van de patiënt.[1] Volgens Hildegard Peplau draait verpleegkunde om de patiënt, de verpleegkundige en de relatie die zij samen hebben. De interpersoonlijke relatie tussen de patiënt en de verpleegkundige is essentieel voor de patiënt om onder de zorg van de verpleegkundige vooruitgang te boeken naar een betere gezondheid. In haar werk uit 1952 beschrijft Peplau de rollen die een verpleegkundige vervult, waaronder die van verpleegkundige, raadgever, leraar, technisch expert, surrogaat en leider. Deze rollen stellen de verpleegkundige in staat om een uitgebreide vorm van ondersteuning te bieden aan de patiënt in verschillende zorgsituaties.
In de jaren 80 raakte Joan, de echtgenote van Harvey Picker, langdurig ziek, wat hen deed nadenken over de mogelijkheid om de biomedische zorg meer op maat te maken. Het Picker Institute publiceerde in 1987 hun acht principes van persoonsgerichte zorg, die hebben bijgedragen aan een herdefiniëring van de zorg. Het doel is om de zorg beter af te stemmen op de behoeften van de patiënten.[2] Een van de principes is dat patiënten moeten deelnemen aan hun zorg en dat er respect is voor hun wensen - 'involvement in decisions and respect for preferences'. Patiënten hebben recht op betrokkenheid bij hun zorg en op het nemen van beslissingen. Zorgprofessionals dienen een gelijkwaardig partnerschap met de patiënten aan te gaan en hun voorkeuren en keuzes te respecteren
[1] Peplau H. Peplau’s Theory of Interpersonal Relations. Nurs Sci Q. 1997;10:162–7. [2] The Picker Institute. https://picker.org/who-we-are/the-picker-principles-of-person-centred-care/
Evidence Based Practice
Later kwam de evidence-based beweging op gang, waarbij keuzes op basis van voorkeuren centraal staan. Als verpleegkundige is het essentieel om wetenschappelijk onderbouwde verpleegkundige interventies te gebruiken bij het 'Samen Beslissen met patiënten'. In 1995 publiceerden David Sackett en William Rosenberg baanbrekend werk dat de basis vormde voor evidence-based medicine, dat nu wordt omarmd als evidence-based practice door professionals in de zorgsector.[3]
Samen Beslissen is het zorgvuldig, expliciet en oordeelkundig gebruik van het huidige best beschikbare bewijsmateriaal, met als doel beslissingen te nemen samen met individuele patiënten om zo de kwaliteit van de zorgverlening te verbeteren. Daarbij zijn contextkenmerken belangrijk. Wetenschappelijk bewijs wordt vaak gebundeld in richtlijnen. Verpleegkundigen hebben toegang tot alle bestaande richtlijnen via de database van de beroepsvereniging.
[3] Sackett D, Rosenberg W. The need for evidence-based medicine. JR Soc Med. 1995;88:620–4.
Persoonsgerichte zorg
In 2006 hebben Brendan McCormack en Tanya McChance het concept van persoonsgerichte zorg verder ontwikkeld, twintig jaar na de richtinggevende visie van het Picker Institute en evidence-based practice in de verpleegkunde.[4] Hun raamwerk beschrijft voorwaarden, de zorgomgeving, persoonsgerichte processen en uitkomsten. Centraal in dit raamwerk staan de persoonsgerichte processen, waarbij de relatie tussen patiënt en verpleegkundige van essentieel belang is. In deze relatie is 'Samen Beslissen' een belangrijk aspect. De uitkomst is een goede zorgervaring, die meetbaar wordt gemaakt door persoonsgerichte en verpleegkundig-sensitieve uitkomsten zoals tevredenheid, betrokkenheid bij de zorg, welzijn, enzovoort.
Het relatiegerichte werken heeft inmiddels ook zijn weg gevonden naar de essentiële zorg. [5] Essentiële zorg omvat taken zoals hygiëne, voeding en mobiliteit, die tot de kernwerkzaamheden van verpleegkundigen en verzorgenden behoren. Het gaat hierbij niet alleen om het verrichten van deze taken, zoals het helpen bij mobilisatie, maar ook om het opbouwen en onderhouden van een warme relatie met de patiënt, waarbij de essentiële zorghandelingen een integraal onderdeel vormen
[4] McCormack B, McCance T V. Development of a framework for person-centred nursing. J Adv Nurs. 2006;56(5):472–9.
[5] Feo R, Kitson A. Promoting patient-centred fundamental care in acute healthcare systems. Int J Nurs Stud. 2016;57:1–11.
